Tarlalar, Fabrikalar ve Atölyeler - Yarın

Pyotr Kropotkin, işbölümü ve uzmanlaşmanın artık uluslar düzeyinde gerçekleştiği bir dünyada, kendine yeten, bütünlüklü bir yaşamın adım adım yok edilişinin öyküsünü ve nasıl yeniden kurulabileceğini anlatır bize.Tarım ile sanayinin eski çağlardaki gibi iç içe olduğu bir yaşamın küçük yerleşim yerlerinde yeniden mümkün olabileceğini ileri süren Kropotkin, bunların atölye ölçeğinde bütünleşmesini ve kendine yeten bir karakter taşıması gerektiğini savunur.

İnsan yaşamı ve faaliyetindeki her türlü bölünme gibi kafa ve kol emeğinin bölünmesini de reddeden Kropotkin, o büyük icatları yapanların “bilim insanları”ndan ziyade ustalar olduğunu, eski zamanların bütünlüklü ve tatminkâr yaşamının sırrının, bunları yaparken topraktan da kopmamakta saklı olduğunu hatırlatır. Egemen iktisadî anlayışları sorgulayan Kropotkin, devasa merkezî yapılardan arındırılmış, bütünlüklü bir yaşama –eğer istenirse– hemen yarın geçilmesinin mümkün olduğunu örneklerle ortaya koyar.